تأثیر فلز سنگین جیوه بر تحرک اسپرم و ساختار بیضه ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum) با استفاده از تکنیک کشت بافت (In vitro)

چکیده جیوه از عناصر سمی وارد شده به اکوسیستم دریای خزر بوده که قابلیت تجمع در بدن آبزیان را نیز دارا می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات بافت بیضه و ارزیابی تحرک اسپرم ماهیان نر سفید تحت‌تأثیر این فلز سنگین می‌باشد. در ابتدا بافت بیضه با 5-10، 6-10 و 7-10 مولار کلرید جیوه، به‌مدت 3 و 6 روز در شرایط آزمایشگاهی کشت شد و در آزمایش دوم تحرک اسپرماتوزوآی ماهیان تحت تماس با غلظت‌های 0، 01/0، 1/0، 1، 10، 100 و 1000 میلی‌گرم در لیتر کلریدجیوه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج بیانگر افزایش بروز ضایعات بافت بیضه و کاهش روند اسپرماتوژنز با افزایش غلظت و مدت زمان تماس بود، به‌طوری‌که در غلظت 5-10 مولار در روز ششم، تعداد بسیار زیادی از سلول‌های جنسی نکروز یافت. همچنین با افزایش غلظت جیوه، پارامترهای تحرک اسپرماتوزوئیدها به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت (05/0P<) و در غلظت 100 و 1000 میلی‌گرم در لیتر اسپرماتوزوئیدها کاملاً از حرکت بازایستادند. براساس نتایج به‌دست آمده از این پژوهش میزان بروز آسیب در بافت بیضه و اسپرماتوزآهای ماهی سفید با مدت زمان تماس و غلظت جیوه رابطه مستقیم دارد و ادامه پیشرفت آلودگی در محیط زیست این ماهیان می‌تواند در درازمدت صدمات جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد.